اثر کاهش نرخ بهره بانکی بر بورس
بورسان – آرمان علایی: بورس بعد از ۴ روز تعطیلی، امروز کار خود را در مدار مثبت معاملات آغاز کرد و همگام با زدوخورد سنگین خریداران و فروشندگان توانست کار خود را در مدار مثبت هم به پایان برساند. به طوری که در پایان معاملات امروز، شاخص کل بورس با رشد ۸۶۰۰ واحدی (معادل ۰.۸ درصد) کار خود را به پایان رساند. از نکات مهم بازار امروز این بود که قفل نمادهای کوچک بازار در صف فروش باز هم ضعیف‌تر شد و شاخص هم‌وزن توانست با رشد ۰.۵ درصدی همچنان در مدار صعودی قرار بگیرد.
امروز اخبار متعددی که می‌توانند بر بورس اثرگذار باشند منتشر شد. در این میان اما مهم‌ترین خبر را می‌توان کاهش یک کانال نرخ بهره بین بانکی و رسیدن آن به ۱۸.۵ درصد بود. اما علت اهمیت این خبر چیست؟ چگونه کاهش نرخ بهره می‌تواند به ۳ روش منجر به صعود بورس شود؟
نقشه بازار بورس امروز
رشد تحلیلی بورس
هر چند رقیب اصلی بازارها از جمله بازار سهام، نرخ سود سپرده بانکی است، اما نرخ بهره بین بانکی هم در صورت کاهش مداوم و پایدار منجر به کاهش نرخ سود سپرده می‌شود. به عنوان مثال در شرایطی که نرخ بهره بین بانکی مدت زیادی به طور پایدار در سطوح زیر ۱۰ درصدی قرار داشته باشد، این به معنی آن است که بانک‌هایی که کسری دارند برای تامین مالی حاضر به پرداخت سود بیشتری نیستند. حال در چنین شرایطی طبیعتا بانک‌ها حاضر به پرداخت سودهای ۱۵ یا ۲۰ درصدی برای سپرده‌گیری نخواهند بود و این اتفاق منجر به افت نرخ سود سپرده می‌شود.
همان‌طور که روز گذشته هم در گزارشی با عنوان «سهام بزرگ یا کوچک؛ سه سناریو برای بورس در دولت بعدی چیست؟» پرداخته شد، کاهش نرخ بهره بانکی می‌تواند منجر به رشد جدی نسبت قیمت به درآمد (p/e) شود. این یعنی بدون رشد جدی سودآوری شرکت‌ها و در شرایطی که مثل همین الان سود بسازند می‌توانیم شاهد رشد تند و تیز قیمت آن‌ها باشیم.
البته افت کمتر از یک درصدی نرخ بهره بین بانکی طبیعتا نمی‌تواند منجر به رشد عجیب و غریب P/E بازار شود. اما تداوم این مسیر کاهشی می‌تواند منجر به رخداد این اتفاق شود.
سودسازی شرکت‌ها بهبود می‌یابد؟
اما دومین تاثیر مستقیمی که کاهش نرخ بهره بانکی می‌تواند داشته باشد، این است که شرکت‌ها بتوانند با هزینه کمتری تامین مالی کنند و وام بگیرند. این به معنی کاهش هزینه‌های مالی و به تبع آن افزایش سود شرکت‌ها است.
سیاستی انبساطی برای رونق بازارها
کاهش نرخ سود بانکی سیاستی انبساطی است که می‌تواند منجر به خروج پول از بانک‌ها و رفتن پول‌ها به سوی بازارهای دیگر شود. به عبارتی دیگر در شرایطی که سود بدون ریسک بانکی کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که دارایی‌های خود را در بازاری دیگر سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب دیگر بازارها از جمله بورس می‌توانند رونق بگیرند.
حال در شرایطی که برای عایدی سرمایه در بازارهای دیگر مالیات وضع شده است، اتفاقی که خود با انتقادات فراوان مواجه است و می‌تواند منجر به رکود عمیق دیگر بازارها شود، می‌توان انتظار داشت که بخش بیشتری از پول‌های خارج شده از بانک‌ها وارد بورس شود. اتفاقی که رونق بورس را دو چندان می‌کند.
مانع بودجه‌ای کاهش نرخ بهره بانکی چیست؟
اما در مسیر کاهش نرخ بهره بانکی یک مانع جدی وجود دارد و آن هم اوراق‌فروشی دولت برای جبران کسری بودجه است. هر چند در شرایطی که با کسری شدید بودجه مواجه‌ایم، فروش اوراق می‌تواند منبع تامین بودجه بهتری برای دولت باشد تا چاپ پول پرقدرت و تورم‌ساز، اما نکته مهم این است که دولت‌ها با صرفه‌جویی در مخارج می‌توانند بخش زیادی از این کسری را جبران کنند.
حال در شرایطی که دولت به طور گسترده اوراق عرضه می‌کند، این اتفاق می‌تواند منجر به کاهش قیمت این اوراق یعنی افزایش نرخ سود آن‌ها شود. در شرایطی که نرخ سود اوراق دولتی که آن‌ها هم مثل بانک تقریبا بدون ریسک محسوب می‌شوند افزایش یابد، نرخ بهره بانکی نمی‌تواند به مسیر کاهشی خود ادامه دهد.
اما در پایان بازار امروز ۵۵ درصد نمادها در مدار منفی معاملات بودند و از این میان ۳۵ درصد نمادها هم با صف فروش‌هایی به ارزش ۳۸۰۰ میلیارد تومان مواجه بودند. در سمت مثبت بازار هم ۱۸ درصد نمادها صف خریدهایی به ارزش ۵۰۰ میلیارد تومان را تجربه کردند.
تغییرات تعداد و ارزش صف‌های خرید و فروش سهام
ارزش معاملات خرد امروز هم در سطوح نسبتا قابل قبولی قرار گرفت و به ۴۴۰۰ میلیارد تومان رسید. در بین صنایع محصولات غذایی، فلزات اساسی، خودروسازها و محصولات شیمیایی بیشتر از همه معامله شدند و در بین نمادها هم بیشترین ارزش معاملات را پالایشی یکم، عرضه اولیه غکورش، دارا یکم و شپنا داشتند.
حقیقی‌ها در بازار امروز در نقش خریدار ظاهر شدند و خالص خرید ۱۰۵ میلیارد تومانی را ثبت کردند. مواد غذایی، شیمیایی و خودروسازی‌ها مقصد اصلی پول‌های حقیقی بودند و در سمت مقابل بیشترین خروج پول حقیقی هم از صنایع فلزات اساسی، بیمه و بانک‌ها بود. در بین نمادها هم حقیقی‌ها بیشترین خالص خرید را در غکورش، شپدیس و کاما داشتند و حقوقی‌ها هم خالص خرید زیادی در وپاسار، بپاس و میدکو ثبت کردند.
