بانک مرکزی دلار را گران کرد یا بازار؟
منابع خارجی از احتمال پایان مذاکرات وین در روز جمعه (امروز) خبر داده‌اند. به این ترتیب بنا است که تیم‌های مذاکره‌کننده به پایتخت خود بازگردند و برخی از منابع نیز از احتمال شروع دوباره مذاکرات در هفته جدید خبر می‌دهند. دلار پیش از آغاز مذاکرات خود را به مرز ۳۰ هزار تومان رسانده بود و حالا نیز ممکن است که اخبار وین در پایان دور نخست تلاطم بازار ارز را رقم بزند. رویه چند هفته گذشته بازار ارز برای برخی از تحلیلگران غافلگیرکننده بوده و برخی دیگر اما به سیاست بازارساز در مواجهه با دور نخست مذاکرات اشاره دارند.
بورسان : با انتشار اخبار از احتمال پایان نسبتا بی‌نتیجه دور جدید مذاکرات وین تحرکاتی در بازار غیررسمی ارز و کانال‌های اعلام نرخ دلار به چشم می‌خورد. بار دیگر دلار خود را به نیمه بالایی کانال ۲۹ هزار تومان رسانده است. گرچه نرخ‌های غیررسمی بوده اما رویه تاریخی ارز نشان داده که همین قیمت‌ها اثر چشم‌گیری بر نوسان دلار داشته است. از طرفی نیز هنوز برای قضاوت نتیجه این دور از مذاکرات زود است و نمی‌توان به جهت‌گیری دلار در این لحظات آن هم در یک روز تعطیل چندان اتکا کرد. با این حال نگرانی که کارشناسان در ماه‌های گذشته و در سطوح پایین‌تر دلار مطرح می‌کردند این بود که اگر دور جدیدی از مذاکرات آغاز و بدون نتیجه مشخص به پایان برسد احتمال اوج‌گیری دلار به ابرکانال ۳۰ هزار تومانی وجود دارد و حالا دلار در مرز سطح روانی جدید قرار دارد و تشدید التهاب ارز محتمل است.
تکنیک متفاوت بازارساز
یکی از سناریوهایی که بعضا کارشناسان برای بازار ارز در هفته‌های گذشته مطرح می‌کنند نحوه برخورد بانک مرکزی و بازارساز در مواجهه با التهاب سنگین در دوره هیجان بازار ارز است. بر این اساس این سناریو مطرح می‌شود که بازارساز همیشه در مواجهه التهاب سنگین ارز از تکنیک ارزپاشی در سطوح پایین استفاده نمی‌کند (مشابه با پایان سال ۹۶ و قبل از آن) و اتفاقا برخی مواقع برای مقابله با تشدید التهاب هیچ مقاومتی در برابر ادامه رشد یا بالا بردن قیمت ارز نخواهد داشت. در چنین شرایطی سعی می‌شود تا از شدت تقاضا با افزایش قیمت در فضای هیجانی کاسته شود. برخی از کارشناسان نیز مطرح می‌کنند که این سیاست در دوره همتی، رییس پیشین بانک مرکزی برای مقابله با تشدید التهاب ارزی در اقتصاد کشور بیشتر به کار برده شد (مشابه با مهر ۹۷ یا آبان ۹۹).
چرا بازار ارز در هفته‌های گذشته غافلگیر شد؟
در این میان این موضوع مطرح می‌شود که بازارساز در مقابل فضای هیجانی به جای استفاده از روش شکست‌خورده گذشته یعنی ارزپاشی در سطوح پایین قیمتی حتی از کمک به افزایش قیمت ابایی ندارد ولی در ادامه در فرصت مقرر و با نشانه‌هایی از کاهش هیجان در فضای اقتصاد کشور دست عرضه از سطوح بالای قیمتی می‌زند تا بازار را از ادامه صعود ارز مایوس کند و در حین حال فعالان بازار را غافلگیر کند. حالا نیز این موضوع مطرح می‌شود که شاید بازارساز در مواجهه با دور جدید مذاکرات وین و با برآوردی که از نتیجه دور نخست داشته به قیمت‌های بالای ارز تن داده و بازار را از این جهت غافلگیر شده است. در حالی‌که در روند تاریخی با آغاز مذاکرات معمولا دلار مسیر کاهشی را در پیش می‌گرفت اما رخداد هفته‌های گذشته فعالان بازار را از این جهت غافلگیر کرده است و شاید کلید غافلگیری در دست بازارساز بوده است.
هفته سرنوشت‌ساز دلار
اگر شایعات از پایان زودهنگام مذاکرات در دور جدید واقعیت داشته باشد خود غافلگیری دوباره برای بازار محسوب می‌شود. در این خصوص حضور هیئت ۴۰ نفره از سمت ایران احتمال طولانی شدن این دور از مذاکرات را بالا برده بود اما حالا تنها پس از ۵ روز، مذاکرات به پایان خود نزدیک می‌شود. شاید باید گفت که گره واقعی که موجب توقف ۵ ماهه مذاکرات شده بود در حال خودنمایی است. در این شرایط این سناریو پررنگ می‌شود که تیم مذاکره‌کننده کشور به دنبال یک امتیاز قوی مانند تضمین بقای برجام از سمت آمریکا با وجود تغییر ریاست جمهوری یا تضمین لازم برای اجرایی شدن کامل برجام و باز شدن بدون شرط بازار جهانی برای ایران است. هنوز اخبار دقیقی در دست نیست و باید منتظر اخبار بیشتری احتمالا تا پایان روز جمعه بود.
در این میان اگر اخبار ناامیدکننده مخابره شود احتمال تشدید التهاب بازار ارز وجود دارد. در این شرایط باید منتظر ماند که آیا بازارساز خود را برای چنین التهابی آماده کرده است یا خیر. روند روزها یا هفته‌های آتی دلار می‌تواند در تایید یا رد تکنیک جدید بازارساز برای مقابله با التهاب ارزی باشد. در عین حال اخبار امیدوارکننده از مذاکرات می‌تواند خود در کاهش التهاب بازار ارز و قیمت دلار موثر واقع شود.
