نبود نظارت بانک مرکزی عامل ایجاد معوقات بانکی

یک استاد دانشگاه عامل اصلی خلق پول در دولت روحانی را افزایش سود سپرده بانکی دانست و گفت: عامل دیگر خلق پول بی‌رویه در چند سال اخیر معوقات بانکی است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، کنترل تورم جز ملزومات ثبات در اقتصاد هر کشور است. برای کنترل تورم عوامل بسیاری باید مورد توجه قرار گیرد ولی بدون شک، یکی از مهم‌ترین آن‌ها حجم پول در اقتصاد است که نقدینگی گفته می‌شود. سال‌هاست که اقتصاد ایران با افزایش حجم نقدینگی افسارگسیخته دست‌وپنجه نرم می‌کند.

*رشد نقدینگی افسارگسیخته عامل تورم‌های چهار دهه گذشته

علی سعدوندی استادیار بانکداری و فاینانس در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری توانا خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه خلق پول ذاتاً برای اقتصاد مضر نیست، گفت: لازم است خلق پول صورت بگیرد. در تمام دنیا و در نظام بانکی ما خلق پول توسط بانک­های تجاری صورت می‌گیرد و این مشکلی ندارد.

سعدوندی افزود: مسئله اصلی این است خلق پول با رشد تولید متناسب نیست، درنتیجه ممکن است موجب رکود یا تورم شود. درواقع معمولاً نرخ رشد نقدینگی در درازمدت بین 25 تا 30 درصد تغییر کرده و تغییر می­کند و چون رشد تولید ما بسیار کمتر از این مقدار هست، لاجرم این مازاد نقدینگی تبدیل به تورم خواهد شد.

این استاد دانشگاه در ادامه درباره عامل اول رشد نقدینگی در چند دهه گذشته گفت: اولین دلیل اینکه ذخایر خارجی بانک مرکزی مرتباً افزایش پیدا می­کند و به دنبال آن، پایه پولی افزایش پیدا می­کند. این روند، سیستم را به سمتی برده است که بانک­ها می‌دانند که پایه پولی رشد خواهد داشت. این رشد پایه پولی هم دست بانک­ها برای خلق پول بیشتر را باز خواهد گذاشت.

*بانک‌ها عامل اصلی خلق پول پس از سال 92

سعدوندی به اشاره به تغییر عامل رشد نقدینگی از سال 92، در مورد افزایش این شاخص اقتصادی گفت: ما از سال 92 به بعد شاهد بودیم مشکل دیگری به وجود آمد. آن‌هم اینکه بانک­ها با عدم تزریق پایه پولی مورد فشار قرار گرفتند. دچار مشکل شدند و برای اینکه می‌خواستند در بازار بین‌بانکی دچار کسری نشوند، راهی نداشتند جز اینکه سود سپرده­ها را افزایش دهند تا از آن طریق توان لازم برای فعالیت در بازار بین‌بانکی را بدست آورند. با افزایش سود سپرده­‌ها وضعیت تراز جریان نقد بانک­ها بدتر شد. این وخیم‌تر شدن باعث کسری بانک­ها شد و می­بایست از بانک مرکزی خطوط اعتباری دریافت کنند.

وی عامل دیگر خلق پول بی‌رویه در چند سال اخیر را معوقات بانکی دانست و درباره نظارت بانک مرکزی در چند سال گذشته برای جلوگیری از افزایش نقدینگی اظهار داشت: اگر نظارت درست صورت می­گرفت و تسهیلات درست اعطا می­شد از یک سو مشکل معوقات به وجود نمی­آمد و سیستم به توازن می­رسید. از سوی دیگر اگر وضعیت ترازنامه، وضعیت جریان وجوه بانک‌ها در تعادل بود و ناترازی نداشت بانک­ها احتیاجی نداشتند در بازار سپرده اقدام به بازی پونزی (پرداخت سود سپرده‌های قدیمی با جذب سپرده‌های جدید و افزایش بهره بانکی) کنند. در هر دو زمینه به این نتیجه می­رسیم که اگر در کشور تورم نسبت به سایر کشورها بسیار بالاتر است، به دلیل این است که نظارت به‌صورت درستی در نظام بانکی اعمال نمی­شود.

*خروج از بحران با دو راهکار

در پایان سعدوندی ضمن اشاره به راهکارهای مدیریت تورم در اقتصاد ایران گفت: اول تفکیک بودجه ارزی و ریالی کشور. درآمد حاصل فروش ثروت تنها به احداث زیرساخت­ها تعلق یابد. اگر نفتی یا مواد معدنی به فروش می­رسد باید صرف بودجه ریالی نشود. وقتی‌که درآمد را صرف بودجه ریالی می­کنیم ازیک‌طرف تورم ایجاد می­شود از طرف دیگر به کالاهای خارجی یارانه می‌دهیم و بیماری هلندی ایجاد می­کنیم.

این استاد دانشگاه راه‌حل دوم را نیز اجرا کردن عملیات بازار باز دانست و ادامه داد : تزریق ذخایر خارجی به بازار بین‌بانکی تنها از طریق عملیات بازار باز امکان داشته باشد. البته عملیات بازار یک عملیات متمم دارد و آن کریدور نرخ بهره است که آن‌هم باید در کنار عملیات بازار وجود داشته باشد.